Vierdaagse feesten in Nijmegen

Bij festivals en grote (sport)evenementen waar veel publiek op afkomt, is de georganiseerde vrijwillige hulpverlening een onmisbare schakel. Hoe zijn taken en verantwoordelijkheden verdeeld en hoe zijn die afgestemd op werkzaamheden van de professionele hulpverleners? En wat maken de vrijwillige EHBO’ers zoal mee?

De Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen – beter bekend als de Nijmeegse Vierdaagse – is bij uitstek een evenement waar veel mensen op af komen. Dit jaar zijn er 40.092 wandelaars over de finish gekomen.  De coördinatie van de hulpverlening bij de wandelvierdaagse ligt bij het Rode Kruis. Zij hebben tijdens de Vierdaagse 12.848 blaren behandeld, bij 5.496 deelnemers. Behalve van blaren hadden de lopers ook dit jaar weer last van overbelaste spieren en gewrichten en ruim 100 mensen meldden zich bij de hulpverleners met een insectensteek of -beet. Aan het begin van de week zorgde de warmte voor 165 flauwtes onder wandelaars. Er zijn verschillende EHBO-posten langs het parcours en drie mobiele verpleegkundige teams die hulp bieden op locatie. De 375 vrijwillige EHBO’ers en 52 artsen en verpleegkundigen gebruikten 12.000 bloedlancetten om blaren te prikken, 35 liter jodium, 20 kilometer tape, 40 liter kamferspiritus, 62.000 gaasjes, 7.750 wattenstaafjes en 600 meter fixatiepleister. Om dat alles hygiënisch te kunnen doen, ging er 14.000 paar handschoenen doorheen.

~~~~

Het Nederlandse Rode Kruis heeft tijdens de Nijmeegse Vierdaagse een andere behandelmethode voor wandelaars met blaren gebruikt. Naast het veelgebruikte afplakken en de vette watten-methode, zijn de lopers behandeld met de zogeheten fixatiepleister. Het Rode Kruis voert gedurende het hele wandelevenement een klanttevredenheidsonderzoek uit, in samenwerking met onderzoekers van het Radboud UMC. Zo wordt onder meer gemeten of de wandelaars sneller geholpen zijn door gebruik van deze pleister en hoe zij deze methode ervaren.

De fixatiepleister wordt al langer gebruikt bij blarenbehandeling, maar het is de eerste keer dat deze tijdens de Nijmeegse Vierdaagse wordt ingezet. De pleister is tien centimeter breed en kan over de gehele onderkant van de voet of over de gehele hak worden geplakt. Het Rode Kruis wil met deze pleister de blaarbehandeling versnellen en zorgen dat wandelaars zo snel mogelijk weer op pad kunnen. Komende maanden zal een evaluatie plaatsvinden en voorstel uitgewerkt worden voor toekomstige evenementen.

~~~~

Matrixx at the park

Rondom de wandelweek vinden ook de Vierdaagsefeesten plaats. Ruim 1,5 miljoen mensen genoten in die zeven dagen van muziek, theater, terrassen en kraampjes met eten. Meer dan 2750 artiesten hebben opgetreden, verspreid over  38 locaties.

In het Hunnerpark in Nijmegen vindt ‘Matrixx at the park’ plaats. EHBO-vereniging WiMaKo bemant hier het ‘gewondennest’ zoals ze dit zelf noemen.  Mario van Limburg is de secretaris van de vereniging uit Nijmegen en heeft een rijke ervaring opgebouwd bij het Rode Kruis: “Wij zijn voor ons zelf begonnen aangezien we vonden dat de werkrelatie de overhand ging nemen met allerlei bureaucratische regels. Ook misten we de nodige rugdekking van het bestuur bij de problemen waar we tegen aan liepen.” Van Limburg wil echter niet te lang blijven hangen in het verleden: “We hebben dezelfde idealen, we bepalen nu echter een eigen koers.” WiMaKo richt zich op hulpverlening bij evenementen waar drugs- en geweldsdelicten hoogtij vieren. Van Limburg zegt daarover: “Wij zijn actief door het hele land bij ondermeer muziekfestivals. Door de grote risico’s haken veel EHBO-verenigingen af. Wij houden echter wel van een uitdaging.”

Korte lijnen

De meeste slachtoffers worden via de beveiliging bij de EHBO-post afgeleverd.  Van Limburg: “We hebben allemaal de beschikking over portofoons die gekoppeld zijn met de bewakingsdienst en de organisatie. We informeren elkaar over bepaalde situaties zodat direct ingrijpen mogelijk is en escalatie kan worden voorkomen. Vooraf trainen we zoveel mogelijk en dit kunnen algemene zaken zijn maar ook hoe je omgaat met agressie.”

Drugs- en alcoholmisbruik

Afgelopen jaren zijn er tijdens het festival de nodige ernstige incidenten geweest.  “Het allerergste was de schietpartij met dodelijke afloop in het eerste jaar, maar ook bijvoorbeeld meiden die een geschil uitvechten met messen. Verpleegkundige Yvonne Haerkens “Deze  week hebben we veel te maken gehad met de gevolgen van alcoholmisbruik. Ook het gebruik van drugs als XTC is trending dit jaar. Wat we dan doen is vooral de temperatuur in de gaten houden aangezien deze explosief hoog kan worden als ze langere tijd bewusteloos zijn. Het risico van hersenschade is dan groot en er wordt een ambulance gebeld. We merken ook een toename in GHB gebruik. Aangezien dit redelijk eenvoudig zelf te produceren is, kan de dosis nog wel eens verkeerd ingeschat worden.”

Jeugd

Alle overheidscampagnes ten spijt, is de alcoholinname onder de jeugd nog steeds zorgwekkend. Tijdens het feest probeert Iriszorg jongeren bewust te maken van drankmisbruik. Zij zetten studenten Maatschappelijk werk en Dienstverlening in om met jongeren in gesprek te gaan en ze te informeren over drank en drugs: “We vragen naar het gebruik, of men op de hoogte is van de risico’s en geven ze zo nodig meer informatie. Voorkomen kunnen we het gebruik misschien niet, maar we doen ons best om het onderwerp uit de taboesfeer te halen. We hebben ook een Facebookactie opgetuigd om op een ludieke manier enkele risico’s onder de aandacht te brengen.” Iriszorg maakt zich ook sterk voor de zogenaamde Leeftijdsbandjes waarmee barpersoneel kan zien dat een persoon 18 jaar is of ouder en dus alcohol mag bestellen.

Yvonne van WiMaKo gaat verder op het onderwerp in: “Wij hebben als beleid ingevoerd dat wanneer we met een 16-jarig (of jonger) slachtoffer te maken hebben, we standaard de ouders bellen.  Een volwassene moet ze dan op komen halen, zodat ze veilig thuis komen. Daar voelen we ons verantwoordelijk voor. ”

“Afgelopen week hebben we ook een meisje bewusteloos aangetroffen. We mogen niet te snel conclusies trekken, maar de link naar verkrachtingsdrug GHB is snel gelegd. Een bekende van haar heeft naderhand foto’s op Facebook geplaatst, de dader is nu bekend maar moet nog opgepakt worden.”

Cultuur

Dat de muziek alle leeftijden maar ook verschillende culturen aantrekt is duidelijk te zien bij Matrixx at the park. “Alles draait om een respectvolle bejegening. We willen niet generaliseren, maar als groepen jongeren geïrriteerd en gespannen zijn, proberen wij bij moslims met een uitgestrekte hand het vertrouwen te wekken en bijvoorbeeld Aziaten met een blikje fris te benaderen en zo de-escalerend te werken.”

De bewaking bestaat ook uit een kleurrijke groep, waardoor de verschillende bevolkingsgroepen vanuit hun respectievelijke achtergronden kunnen worden aangesproken. Van Limburg: “Dit voorkomt een heleboel problemen is gebleken. Deze preventie komt ook tot uiting tot het weigeren van toegang aan mensen met voetbalshirts, personen met zwarte soldatenkistjes en witte veters, provocerende tatoeages maar ook personen waarvan de reeds ingenomen stimulerende middelen het aanvaardbare overstijgt.”

“In ons gewondennest behandelen we echter iedereen bij wie rood bloed door de aderen stroomt en die hulp nodig heeft”, zegt Mario van Limburg van EHBO-vereniging WiMaKo tot slot.

Gepubliceerd in: EERSTE HULP, magazine voor de vrijwilliger september 2015. Uitgever: Nationale Bond EHBO