Toegankelijkheid is een teken van gastvrijheid

Marc de Hond is tv-presentator, ondernemer, schrijver, theatermaker en ja, hij zit ook in een rolstoel vanwege een dwarslaesie. Hij staat met beide benen volop in het leven: “Ik ga overal naar toe en zie wel hoe ik er binnenkom. Anders wordt mijn wereld te klein.“

Er zijn veel plekken waar je naartoe kunt als je een beperking hebt, van cafés tot en met concertzalen en van restaurants tot en met musea. Uiteraard ligt het ook aan de mate waarop men afhankelijk is van een hulpmiddel. Marc de Hond zegt daarover: “Ik heb een vrij hoge dwarslaesie maar een goede armfunctie, ben behendig, jong en sterk. Ik laat me niet zo snel tegenhouden door een obstakel.” Als voormalig speler van het Nederlands rolstoelbasketbalteam is De Hond de gehele wereld over gevlogen. “Een land als Amerika is echt een verademing als je kijkt naar de vanzelfsprekendheid waarmee  voorzieningen zijn getroffen voor mensen met een beperking. Voor mijn gevoel kun je de mate van beschaving aflezen aan hoe goed er met de zwaksten wordt rekening gehouden.”

Waar een wil is….

“Ik vind het zo’n mooi teken van gastvrijheid dat ik, als ik ergens kom, kan merken dat er is nagedacht over goede voorzieningen”, vervolgt De Hond zijn verhaal. “Er zijn duizenden excuses te bedenken om niet toegankelijk te zijn, maar waar een wil is, is een weg.” Tot nu toe mogen horecaeigenaren zelf weten hoe en of ze hun etablissementen rolstoeltoegankelijk maken. Begin volgend jaar treedt nieuwe wetgeving op dat gebied in werking. Hierdoor komt er meer dwang en verplichting achter en is er een juridische stok om mee te slaan. “Ik verbaas me er nog steeds over hoe sommige mensen – anno 2016 – reageren wanneer je met je rolstoel naar binnen wilt. Als je dan ook nog vraagt waar het rolstoeltoilet is, somt men allerlei bezwaren op over trappen en beperkte ruimtes, maar oplossingen dragen ze niet aan.” Marc heeft daarvoor een tip: “Als ik zelf een horecaeigenaar zou zijn en het zou (nog) niet gelukt zijn om een rolstoeltoilet te hebben, dan zou ik er op zijn minst voor zorgen dat ik zou weten waar het dichtstbijzijnde rolstoeltoilet zich bevindt en daarover afspraken maken. Op het moment dat jij een klant hebt die er gebruik van wil maken, dan loop je even mee naar de buren waar wel een adequaat toilet is. Dan heb je ook een prima antwoord en een oplossing. Ik heb het tegendeel recent zelf aan den lijve ondervonden in Leiden, waar ik uiteindelijk 15 minuten met de auto naar het politiebureau ben gereden omdat er verder nergens een toegankelijk toilet was.  Het gezelschap waarmee ik uit eten ging, was bij terugkomst al aan het dessert begonnen.

Welk probleem?

“Bij een radioprogramma werd ingebeld door een voorlichtster van Horeca Nederland die zich totaal niet herkende in de klachten over toegankelijkheid. Ze kon echter geen cijfers geven over het aantal restaurants dat beschikt over rolstoeltoiletten, maar ze gaf wel aan dat ze bezig waren met het verbeteren van de toegankelijkheid. Hoe kan je een probleem oplossen als je het niet erkent èn geen cijfers hebt? Wanneer je op de restaurantgids www.iens.nl kijkt, dan zie je dat 5% van de horeca over geschikte sanitaire voorzieningen beschikt. In Amerika ligt dan percentage op 95%. Dat heeft alles te maken met respect en bezorgdheid voor oorlogsveteranen die gemankeerd terugkomen.”

Vliegtuig

Bij vliegreizen gaat de rolstoel in het ruim en de passagier wordt aan boord gebracht met een heel klein rolstoeltje. Tot zover gaat het goed. “Dat rolstoeltje wordt echter weer direct van boord gehaald omdat deze teveel ruimte in beslag zou nemen (behalve bij Amerikaanse maatschappijen). Ik ben dus de gehele vlucht aan mijn stoel gebonden en ik kan bijvoorbeeld niet naar de wc. De vliegmaatschappijen verwachten blijkbaar dat volwassen mensen die niet kunnen lopen, als ze gaan vliegen een luier aandoen. Ik spreek de bemanning hier altijd op aan, in ieder geval om ze aan het denken te zetten. Veel mensen met een handicap die nemen die moeite niet meer en blijven daardoor maar thuis. Het zit niet in mij om hier verdrietig van te worden. Ik ben blij dat ik alternatieven heb. Als jongetje heb ik gelukkig andere mogelijkheden om naar het toilet te gaan.  Ik zie het als stoer survivallen als ik voor alternatieven ga.“

Frustratie

Er zijn mensen die zeggen dat het krijgen van een beperking betekent dat je moet accepteren dat je sommige dingen niet kunt. Het ligt er natuurlijk ook aan wat je beperking is. “De droom om in het Nederlands elftal te voetballen heb ik moeten laten varen, net zoals veel meer dingen en dat heb ik moeten accepteren.  Maar simpelweg een restaurant op het Leidseplein binnenkomen dat zou toch niet op mijn lijstje van onmogelijke dingen moeten staan. Daarover heb ik wel de nodige frustraties gehad. Ik zet het echter nu om in een verhaal dat ik kan vertellen zodat mensen oplossingen gaan bedenken om het te verbeteren: elke oprit, lift of invalidetoilet is er een.”

Goede tijden

De Hond: “In vergelijking met de afgelopen honderd jaar, leef ik nu in de beste tijd om een dwarslaesie te hebben en dat heb ik te danken aan de mensen die mij hierin zijn voorgegaan. Ik ben rolstoeltennister Esther Vergeer dankbaar voor alles wat zij gedaan heeft en het voorbeeld dat zij voor mij is geweest. Op mijn beurt krijg ik regelmatig reacties van mensen over mijn boek of theaterprogramma’s. Door het delen van verhalen stel je een negatieve ervaring in een positief daglicht. Zelfs in het diepste ravijn kunnen uiteindelijk nog veel mooie bloemen gaan groeien. Mijn theatervoorstelling is daar ook een voorbeeld van.” Met de nodige zelfspot vervolgt hij: “Als je de ambitie hebt om theater te maken of een boek te schrijven, dan helpt het wel als er iets naars in je leven is gebeurd. Want denk wel, de dwarslaesies in Goede Tijden Slechte Tijden zijn doorgaans gunstiger dan die in het echte leven. In soaps genezen acteurs meestal weer na een seizoen of twee.”

“Veel mensen denken dat het anderen overkomt, niet hunzelf of hun geliefden. Een disco eigenaar die ik ken had tot voor kort geen enkele aanpassing gedaan. Rolstoelen namen te veel ruimte in en waren niet cool of hip genoeg. Echter, nu is zijn neef in een rolstoel beland en daarom heeft hij alles toegankelijk gemaakt, alles gelijkvloers, brede ingangen, geen drempels, een toilet en een verlaagde bar.  Het kan dus echt. Het blijft een fascinerend thema”, aldus Marc de Hond.

~~~~

Marc de Hond schreef over zijn dwarslaesie in 2008 het boek ‘Kracht’. Het theaterprogramma ‘Scherven brengen geluk’ is online te bekijken op website www.marcdehond.nl. In mei 2016 verschijnt zijn eerste kinderprentenboek ‘De fantastische scheve toren van Pisa’ waarin een jongetje zijn handicap leert accepteren.  

 

 

 

 

Gepubliceerd in Magazine Ferder, vooruit met een beperking. Uitgave ter ere van het 25-jarig jubileum van de Stichting Fooruit in Deventer.